Söve Modelleri
Söve Nedir?
Söveleri hap bilgi olması açısından şu şekilde tanımlayabiliriz. Kapı ve pencerelerin sağına ve soluna dikey olarak uygulanan, pencerelerin, kapıların ve balkon kapılarının ise alt veya üst kısmına yatay şekilde uygulanan mimari yapı elemanlarına söve denmektedir. Söveler birçok malzemeden yapılabilmektedir. Bu malzemelerin seçimi ise yapıya ve yapının bulunduğu iklim koşullarına bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Bu söve malzemeleri, doğal taş, mermer, beton ve XPS Polistren strafor gibi daha birçok şekilde üretilebilmektedirler.
Söve Kullanım Amaçları
Bir cephede kullanılan söve modelleri, dikey veya yatay şekilde yapılabilmektedir. Sadece estetik amaçlı kullanımları da mevcuttur. Ancak genellikle, binayı hava muhalefetlerinden korumak için bulunmaktadırlar. Öte yandan, duvar açıklığına bitişik olarak yerleştirilmiş söve modelleri, katlar arası duvarlar arasında süreklilik sağlamaktadır. Yapısal olarak, cephe söve modelleri, duvardaki sıkıştırma kuvvetlerini ve herhangi bir yatay itme ve kesme kuvvetlerini dengelemektedir. Örnek verecek olursak, güçlendirilmiş bir söve modeli, güçlendirilmiş bir lento ile, duvar açıklıklarının üst köşelerinde oluşabilecek çatlakları önlemeye hizmet edebilmektedir.
Sövelerin Mimariye Katkısı
Hem estetik amaçla hem de statik anlamında sövelerin büyük katkısı oluşmaktadır. Ayrıca, mimari olarak, cephede kullanılmakta olan söveler, kapı ve pencere çerçevesinin bağlanması için sağlam bir kenar oluşumu sağlamaktadır.
Öte yandan, sövelerin genişliği, duvar açıklığının üzerinde kemer hareketinin oluşmasına ve yükün bitişik duvar bölümlerine dağıtılmasına izin verecek kadar geniş olmalıdır. Yukarıda da belirttiğimiz gibi söveler her türlü hava muhalefetine uygun bir şekilde tasarlanabilir.
Dolayısıyla, bu özellik sayesinde söveler, pencere ve kapı boşluklarından yağmur suyunun sızmasını önlerler. Bu özellik, sövelerin kullanışlılığını arttırırken, bir yandan da yapıya estetik bir görünüm kazandırırlar. Özetle, dış cephede kullanılan söve modelleri, kapı ve pencereleri yağmur suyu ve benzeri her türlü hava muhalefetinden korumak ve mimari cephe tasarımlarına estetik bir görünüm kazandırmak için uygulanan cephe profilleridir.
Her şeyden önce söveler estetik kaygılar sebebi ile binada mimari bir kimlik oluşturmaktadır. Bu kimlik ise yüzlerce çeşit söve modeli sayesinde çeşitli şekillerde oluşturulabilmektedir. Öte yandan, söveler, yukarıda da belirttiğimiz gibi her türlü iklim koşullarına dayanıklıdırlar. Buradan da anlaşılacağı gibi söveler, yüksek oranda ısı kaybını önlemektedirler. Ayrıca söve modelleri son derece hafiftir, bu sayede binanızın statiği ile alakalı sorun yaşamazsınız. Son olarak, sövelerin uygulama biçimleri son derece kolaydır. Bu kolaylığın yanı sıra sövelerde çatlama veya kırılma olmamaktadır. Dolayısı ile cephe tasarımında söve kullanmak hem estetik anlamında hem de kullanışlılık anlamında çok fazla önem taşımaktadır. Cephe tasarımları hakkında daha fazla bilgi edinmek için Cephe Tasarımı sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.
Tüm bu bilgilerin ışığında, artık biliyoruz ki söveler dış cephe yalıtımları için son derece önemlidirler. Söveler, pencere ve kapı boşluklarında önemli ölçüde ısı yalıtımı sağlamaktadır. Bu bağlamda da söveler, amacına göre değişik ebatlarda ve yüzden fazla seçeneği ile çok fazla alternatif sunmaktadır. Dolayısı ile binanızın dış cephesinin nasıl görünmesini istiyorsanız bu yüzlerce farklı alternatiften siz de yararlanabilirsiniz.
Sövelerin Kullanım Alanları
Söveler bir binanın ya da oluşturulacak mimari bir mekânın olmazsa olmazlarından biridir. Buna karşın söveler çoğunlukla dış cephe tasarımlarında tercih edilmektedir. Dış cephe tasarımı yapılacak olan bir yapıda söveler, pencere kenarlarında, pencere denizliklerinin altında, balkon kapılarının çevresinde, altında veya üstünde, kat silmelerinde, fuga oluşumlarında veya çatıların saçaklarının alt kısmında konumlandırılacak şekilde kullanılmaktadır. Öte yandan söveler, talep edildiği takdirde iç mekânda tavan ile duvarı ayrıştırıcı bir mimari yapı unsuru olarak kullanılmaktadır. İç mekânda kullanılan söveler genellikle o mekâna estetik ve şıklık kazandırmak için kullanılmaktadır.
Cephede Söve Kullanım Avantajları Nelerdir?
Söveler dayanıklı, güçlü ve estetik yapısı ile birçok mimari yapıda önemli bir yapı elemanı görevi görmektedir. Bu yazımızdan da anlaşılacağı üzere söveler kullanım amaçlarına göre form anlamında değişkenlik gösterebilmektedir. Kapı ve pencere boşluklarını her türlü iklim koşullarından ve hava muhalefetinden korumak için sövelerin büyük önem teşkil ettiğini zaten söylemiştik. Yani diğer bir deyişle, söveler kullanışlılığının yanında hem dış cephe tasarımında hem de iç mekân tasarımında büyük bir tercih sebebidir.
Özellikle tarihi yapıların estetik görünümünü ve görkemini arttırmak için söveler tercih edilmektedir. Öte yandan, tarihi yapılarda söve uygulamaları genellikle ahşap malzemesi veya mermer malzemesi ile taçlandırılmaktaydı. Buna ek olarak, bu söve malzemeleri ile yapılan yapı elemanları yapıyı sağlamlaştırmak için kullanılmaktaydı. Ancak günümüzde, ilk önce ısı yalıtımı daha sonrasında ise estetik kaygılar ön planda tutularak yapılmaktadır.
Diğer bir deyişle, söveler cephe tasarımlarında bulunan kapı ve pencere boşlukları, pencerelerin denizlik altları, balkon kapılarının kenarları veya altları, kolon giydirmeleri, çatıların saçak altları, kat silmeleri, fuga kaplamaları gibi yapı bölümlerinde dayanıklı, bütüncül, kullanışlı, sürdürülebilir, yalıtıma uygun ve estetik bir görünümü oluşturmayı hedeflemektedir.
Cephe Tasarımlarında Neden Sövelere İhtiyaç Duyarız?
Sövelerin tarihi çok eski zamanlara dayanmaktadır. Söveler tam olarak Selçuklu Dönemi’nin sadeliği, işlenmiş taç kapıları veya eyvan karakterli yapı elemanları ile benzer özellikleri taşımaktadır. Özetle, cephe tasarımlarında kullanılan bu söveler Selçuklu mimarisinin bu özellikleri sayesinde kullanıcılarına hem yalıtımı hem estetik değeri hem de kimlik kazandırma imkanını sunmaktadır.
Gerek cephe tasarımında gerekse de iç mekân tasarımında kullanılan söveler, kapı, pencere, denizlik, balkon kapıları gibi birçok unsuru estetik, güzellik, uyum, ışık ve gölge etkileri açısından olumlu yönde etkilemektedir. Özellikle son zamanlarda ise cephe modellemede kullanılan süsleme detaylarında söveye son derece ihtiyaç duyulmaktadır çünkü söveler cepheye de iç mekâna da son derece önemli mimari değerler katmaktadır. Cephe tasarımlarında uygulanan söve modellerini görmek için Render Tasarım firmasının tanıtıcı Cephe Tasarımı videolarını keşfedebilirsiniz.
Yalıtım
Söveler ısı yalıtımı ve ses yalıtımı açısından son derece yaygın bir kullanıma sahiptir. Bu nedenle söveler, estetik görünümünün yanı sıra kullanışlılığı da beraberinde getirmektedir. Diğer bir deyişle, söveler kapı ve pencere boşluklarından içeri sızmakta olan soğuğu veya sıcağı bloke edip ısı kayıplarını minimize etmektedir. Özellikle spesifik bir malzemeden bahsedecek olursak, en çok ihtiyaç duyulan söve malzemesi eps’dir. Çünkü eps çevre dostu ve duyarlı bir yalıtım malzemesi olarak bilinmektedir.
Estetik
Söveler girintili çıkıntılı işleme detayları ile kullanıcısına ve yapılacak olan binanın kendisine estetik bir görünüm hizmeti sunmaktadır. Sövelerin yüzden fazla çeşidi ve farklı malzemeler ile hazırlanma türü bulunmaktadır. Bu nedenle söveler, kullanıcısının, mimarın ya da proje sahibinin zevkine göre farklı estetik oluşumları beraberinde getirmektedir. Öte yandan söveler hemen hemen her renge boyanabilmektedirler. Yalıtım ve mantolama anlamında da birçok farklı çeşitle yapılabilen söve modelleri, estetik bir görünüm kazandırma anlamında da son derece çeşitli alternatifler sunmaktadır. Dolayısı ile cephe tasarımlarında söve modellerinin önemli bir konumu bulunmaktadır.
Hafiflik
Söveler hafif olması sebebi ile de bir tercih nedenidir. Çünkü söveler, hafifliği sebebi ile kolay taşınabilir ve kolay uygulanabilir yapı elemanlarıdır. Uygulama anlamında da pratiktirler.
Deformasyon Riskini Azaltma
Sövelerde çürüme, form bozulması veya kokma gibi olumsuz özellikler olmamaktadır. Kolaylıkla kırılmazlar veya kolayca ayrılmazlar. Bu nedenle her türlü iklim koşullarına uyum sağlayabilmektedirler. Söveler bu özellikleri sebebi ile adeta zeminler ile bütünleşik bir yapıya sahiptirler. Bu nedenle, sövelere dış cephe tasarımında çok ihtiyaç duyulmaktadır.
Söve Nasıl Yapılır?
Her söve modelinin kendine has bir yapılış şekli bulunmaktadır. Bazı söveler, kum veya çimento gibi malzemeler ile hazırlanan harçlardan özel kalıpların çıkarılması ile yapılmaktadır. Bunun için ilk önce binanın tipine ve işlevine uygun bir söve modeli tercihi yapılmalıdır. Söve modeli seçildikten sonra, güvenlik önlemleri alınması gerekmektedir. İlgili önlemler alındıktan sonra ise kullanılacak olan söve malzemesi seçilmelidir. Bu aşamadan sonra devreye ölçüler girmektedir.
Sövelerin, kapı pencere ve balkon kapılarının altına, üstüne veya sağına, soluna konumlandırıldığını belirtmiştik. Bu bağlamda, sövelerin yapılacağı cephedeki pencere ve kapıların boşluklarının ölçüleri alınmalıdır. Çünkü söve modellerinin kalıpları, bu kapı ve pencere boşluklarının ölçülerine göre hazırlanmalıdır. Öte yandan, söve harcı ise belirli kurallara uygun bir şekilde hazırlanmalıdır. Bu kuralına uygun yapıma örnek verecek olursak, kum veya çimento oranları kuralına ve standart ölçeğine uygun bir şekilde hazırlanmalıdır. Sonrasında ise, hazırlanan kalıplara, kalıp ayırıcılar uygulanmalıdır. Kalıp içerisine dökülen harcın içerisine ise destek demirleri saplanmalıdır.
Diğer bir deyişle, bu destek demirleri, harcın doğru bir şekilde oturmasını ve harç hazır olduğunda kalıptan çıkarılabilmesi için destek demirlerinin yardımına başvurulmaktadır. Böylelikle, destek demirleri sayesinde, söve harcı sertleştikten sonra hiçbir şekilde zarar görmeden kalıptan çıkarılabilir. Son aşamada ise söveler kalıptan çıkarıldıktan sonra üzerlerinde hasar oluşup oluşmadığına bakılır. Mevcutta bir hasar var ise özenli bir şekilde giderilir. Sonra uygulaması yapılır. Öte yandan büyük ölçüde hasar almış olan sövelerin ise maalesef ki montajı uygulanamamaktadır. Böyle bir durumda bu işlemler tekrardan uygulanmalıdır.
Söve Montajı Nasıl Yapılır?
Sövenin imalatı ile ilgili hususları aşama aşama yukarıdaki gibi anlattık. Ancak sövenin imalatı ve montajı birbirinden farklı iki ayrı uzmanlık alanı olarak görülmelidir. Günümüzde, doğal taşlar, beton, ahşap, xps veya eps gibi daha birçok malzeme çeşidinden söve yapılabilmektedir. Bahsi geçen söve çeşitlerinin harçları montaja hazır halde bulunmaktadır. Bu tarz sövelere ise hazır söve adı verilmektedir. Hazır sövelerde en çok strafor uygulaması yapılmaktadır.
Söve modellerinin pencere, kapı ve balkon kapılarının çevresine bağlanmasına ve oturtulmasına söve monte etme işlemi denmektedir. Özellikle pencerelerde uygulanacak olan söveler, pencerelerin denizliğinin alt kısmına da oturtulabilmektedirler. Buna ek olarak, denizlik söveleri yukarıda da bahsettiğimiz gibi hazır olarak bulunabilmektedir. Monte işlemi yapılacak olan sövelerin türüne ve malzemesine göre değişkenlik göstermektedir. Ancak her ne kadar monte işlemi kullanılacak olan malzemeye göre değişkenlik gösterse de özünde hemen hemen benzer bir montaj işlemi uygulanmaktadır.
İlk olarak, söve kaplamasının yapılacağı yüzey düzgün ve pürüzsüz olmalıdır. Yine söve harcının yapımındaki gibi gerekli güvenlik önlemleri alınmalıdır. Sövenin cinsine ve kullanılacak olan malzemenin türüne göre de uygun bir yapıştırıcı harç tercih edilmelidir. Genel olarak söveler hafiftir.
Hatta en büyük avantajlarından bir tanesi de budur. Ancak bazı mevcuttaki ağır söveler, diğer söve parçaları oturtulmadan önce sağlam bir şekilde yerli yerine oturtulmalıdır. Sövelerin montajında ise can güvenliğinin sağlandığından emin olunmalıdır. Öte yandan, söve montajına ilk etapta yanal parçalardan başlanmalıdır. Sonrasında ise, söve parçaları terazide ve şakulde yerli yerine oturtulmalıdır.
Sövelerin ek parçaları ise, sırasıyla düzeltilmelidir. Bu ilgili düzeltmeleri yapabilmek için ise yapıştırıcı veya derz harçlarına ihtiyaç duyulmaktadır. Fazlalık olarak kalan harçlar kurumadan hemen önce alınmalı ve ek parçalar derhal tesviye edilmelidir.
Temel Mimari Bilgiler Hakkında Diğer Makalelerimiz
Okumuş olduğunuz bu yazı, sitemizde bulunan çok sayıda temel mimari bilgiler konulu makalelerden yalnızca bir tanesidir. Bu makalede sizlere söve modellerinin ne olduğu ve montajlarının nasıl yapıldığını anlatmış bulunmaktayız. Bu tür yayınlar yapmaya devam edeceğiz. Bu yazımıza benzer birçok yazımız bulunmaktadır. Aşağıda, konu ile alakalı diğer yayınlamış olduğumuz yazılarımız bulunmaktadır. Umarız bu yazımızı keyifle okumuşsunuzdur 🙂
Bir yanıt yazın