SketchUp Kısayol Atama

Çizim programlarını kullanırken hızımızı artırmanın en kolay yolu kesinlikle kısayolları kullanmaktır. SketchUp kısayol atama nasıl yapılır bilmiyor musunuz? Panik yapmayın. Çünkü bu yazımızda kısayollar ile ilgili bütün ayrıntıları hızlı ve pratik olarak sizlere sunmaya çalıştık. Sketchup kısayolları açma ile ilgili bir çok arama yapılıyor. Ancak SketchUp kısayollar tam listesi diye bir liste programın içerisinde yok. Bu yazımızda sketchup geri alma komutu, sketchup ileri alma komutu, sketchup pan kısayol ve sketchup mouse ayarları ile ilgili bütün bilgileri vereceğiz.

Öncelikle bu konuyu anlattığımız videoyu sayfaya ekledik. Ancak buna benzer diğer eğitim videolarını da takip edebilmek için You Tube üzerinde bulunan Render Tasarım sayfasını ziyaret edebiliriniz. SketchUp’ta halihazırda atanmış olan bütün kısayollar, fonksiyonların yanında yazılıdır. Örnek olarak üst menüden “Camera” sekmesini seçersek karşımıza şöyle bir ekran çıkacaktır;

O harfini “Orbit” komutunun yanında görebiliyorsunuz. Pan komutunun yanında H harfini. “Zoom” komutunun yanında Z harfini görebiliyorsunuz. Sıklıkla ihtiyaç olmayan bazı komutlara kısayol atamakta gerekecek. Bu durumlarda bu kısayollara tek bir harf atayamayız. Çünkü klavyedeki harf sayısı sınırlıdır. Klavye üzerinde birkaç tuşa aynı anda basarak az kullanılan kısayolları atamak mümkündür. Bu duruma iki örnek sistemin varsayılan ayarlarında mevcut. Bunlar “Zoom Window” ve “Zoom Extents” komutlarıdır. Ctrl ve Shift tuşları basılı iken W tuşuna basarsanız, Zoom Window komutunu çalıştırabilirsiniz.

Kısayollara menülerden böyle tek tek bakmak yerine yapabileceğimiz başka ne var ona bakalım. SketchUp kısayolları açma demek yanlış olabilir çünkü halihazırda açıklar ancak SketchUp kısayolları penceresi veya SketchUp kısayolları menüsü nerede sorusuna cevap veriyoruz diyelim. Genel olarak ayarlarınızı SketchUp programında yapabileceğiniz iki ana başlık var. Bunlardan bir tanesi prefences bir diğeri model info. Prefences menüsünü uzun uzun anlatacağız ki kısayol menüsü de bu bölümde. Model infoda da başlangıçta seçtiğiniz ölçü birimleri gibi konular mevcut.

Peki halihazırda olmayan bir kısayolu kendimiz atamak istersek ne yapmalıyız? Menülerden “Window” sekmesinin altında “Prefences” seçeneği bulunmaktadır. Bu seçeneği tıkladığımızda karşımıza bir pop up menü çıkacaktır. Açılan menünün solunda alt menüleri görürüz. Bu alt menülerden “Shortcuts” alt menüsünü seçin. Bu menüden fonksiyonlara kısayol atamak mümkün. Burada aradığımız foksiyonu hızlıca bulabilmek için yukarıda ki “Filter” bölümünden fonksiyonu arayabiliriz. Fonksiyon seçenekleri daraldıkça aşağıdaki “Function” menüsündeki seçeneklerinde azaldığını göreceksiniz. İstediğiniz fonksiyon bu alanda gözüktüğünde onu tıklayarak aktif hale getirmelisiniz.

Kısayolu atamak istediğiniz fonksiyon bir kez seçildiğinde artık geriye sadece o fonksiyonu atamak kalıyor. Bunun için sağ üste yer alan “Add Shortcut” kutusunun içerisindeyken istediğiniz kısayol tuşuna veya kombinasyonuna basmanız gerekmektedir. Bu tuşa veya kombinasyona bastığınızda yandaki artı işareti aktif hale gelecektir. İşlemi tamamlamak için artı tuşuna basmanız yeterlidir. Artı işaretine bastıktan sonra “Assigned” bölümünde atadığınız kısayolu görmeniz gerekmektedir. Pencereyi kapatmak için OK tuşuna basınız ve böylelikle atama tamamen bitmiş olacaktır.

Örnek olarak “Hide Similar Compenents” fonksiyonuna “Shift + V” kısayolunu atayalım. Öncelikle “filter” bölümüne “hide” yazıyorum. “Function” bölümünde ki seçenekler 2 taneye düşüyor. Buradan “Hide Similar Compenent” seçeneğini seçiyorum. Ardından “Add Shortcuts” bölümüne girip Shift ve V tuşlarına beraber basıyorum. Ardından + tuşuna basarak basmış olduğum kombinasyonun “Assigned” bölümüne geçmesini sağlıyorum. Son olarak OK tuşuna basarak işlemi tamamlıyorum. OK tuşuna basmadan önce ekranınızda şöyle bir görüntünün çıkması gerekmektedir;

Sketchup kısayol atama işlemlerini doğru olarak tamamlamışsanız ilgili fonksiyonun yer aldığı menüyü açtığınızda karşısında kısayolu görüyor olmanız gerekmektedir. Kısayol kontrolümüzü yapmak için “View” menüsünden “Compenent Edit” alt sekmesine girelim ve içerideki seçenekleri inceleyelim.

Gördüğünüz gibi artık menüde de kısayol olarak atadığımız kombinasyonu görüyoruz. Bu ve benzeri ücretsiz SketchUp derslerine ulaşabilmek, sağladığımız ücretsiz içerikler hakkında bilgi almak ve son teknoloji haberlerini takip etmek için RT Akademi sayfasını takip edebilirsiniz.

SketchUp kısayolları siz hiç SketchUp kısayol atama işlemi yapmasanız bile varsayılan olarak sisteme kayıtlıdır. SketchUp kurulumu yaptığınız gibi bu kısayollar SketchUp uygulamasına dahil olurlar. Bu kısayolların tamamını görmek veya incelemek için SketchUp kısayol atama adımlarını atama aşamasına kadar yapıp oradaki pencereye bakabilirsiniz. Son pencerede halihazırda atanmış olan bütün SketchUp kısayolları vardır. SketchUp kısayolları listesini görmek için aşağıdaki listeyi de kontrol edebilirsiniz.

• Space: (Select) Seçim yapma kısayolu
• B: (Paint Bucket) Boyama kısayolu. Seçili olan malzemenin tıklanan yüzeye veya nesneye uygulanmasına yarar.
  • Boyama Seçili İken Alt: Boyama aleti seçili iken alta basılı tutarsanız (material picker) malzeme seçici açılır. Bu alet ile bir nesneyi tıkladığınızda o nesnenin malzemesi malzeme seçim alanına gelir.
• R: (Rectangle) Dikdörtgen çizme kısayolu
• C: (Circle) Daire çizme kısayolu
• M: (Move) Hareket ettirme kısayolu
• Q: (Rotate) Döndürme kısayolu
• S: (Scale) Ölçeklendirme kısayolu
• T: (Tape Measure) Ölçüm kısayolu
• O: (Orbit) Kamera döndürme kısayolu
• H: (Hand) Pan kısayolu kamerayı sağa sola ve aşağı yukarıya hareket ettirir
• Z: (Zoom) Kamera yakınlaştırıp uzaklaştırma kısayolu
• E: (Eraser) Silgi kısayolu
• L: (Line) Çizgi çizme kısayolu
• A: (Arc) Yay çizme kısayolu
• P: (Push / Pull) Yüzey yükseltme veya alçaltma kısayolu
• F: (Offset) Kenar çizgilerini içeriye veya dışarıya taşıma kısayolu
• Shift + Z: (Zoom Extends) Çizimi ekrana sığdırma kısayolu
• G: (Compenent) Seçini çizimi compenent haline getirir
• Ctrl + T: Seçimi iptal eder
• Ctrl + Shift + I: Seçimi tersine çevirir yani seçili nesnelerin seçimini kaldırır seçili olmayan nesneleri seçer

SketchUp’ta kopyalama yapmak için neredeyse bütün programlarda olduğu gibi Ctrl + C (kopyala ve ardından) CTRL + V (yapıştır) kopyalama kısayollarını kullanabilirsiniz. Aynı zamanda bu kısayollara edit (düzenle) menüsünden de ulaşmak mümkün. Ancak kopyala yapıştır yapmaktan daha pratik bir sketchup kopyalama kısayolu da mevcut. Bu da herhangi bir nesneyi veya çizimi hareket ettirirken bir kere CTRL tuşuna basıp elimizi çekmektir. İsterseniz move ile hareket ettirirken isterseniz rotate ile döndürürken olsun CTRL düğmesine bir kez basarsanız asıl kopyayı geride bırakarak yeni konuma bu çizimin kopyasını oluşturacaktır.

Ayrıca bu işlemi yaptıktan sonra * veya x düğmesine basıp bir sayı girerseniz eşit mesafe ile bu kadar kopyasını oluşturacaktır. Yani bir nesneyi 100 cm mavi aksta yukarı doğru hareket ettirip x5 yazarsanız 100’er cm arayla toplam 6 nesneniz olur. Bir tanesi orjinal 5 tanesi kopya olmuş olur. Aynı şekilde bir nesneyi 15 derece döndürüp x3 yazarsanız 15, 30 ve 45 derecelik açılarda 3 kopya oluşturacaktır. Bu işlemlerin bir değişiği de / işareti kullanılarak yapılır. Bu komutta ise kopyalar ileri gitmek yerine aldıkları mesafeyi eşit parçalara bölerler. Yani ilk örnekteki gibi nesneyi 100 cm yukarı götürüp /5 yazarsanız 20’şer cm arayla 6 nesne oluşur. 1’i orjinal 5’i kopya olacaktır.

Ölçülü çizim yani parametrik çizim yapabilmek için net matematiksel değerler ile işlem yapabilmek gerekmektedir. Bu matematiksel değerleri yazılıma girebilmek için de hangi aks üzerinde uygulanacağını da belirlemiş olmak gerekmektedir. Bu sebepten dolayı çizim esnasında belli aksları kilitlemek gerekir. Örnek olarak L (line) tuşuna basarak çizgi komutunu aktif hale getirin. Ardından bir başlangıç noktası seçin ve bir kere bu noktaya fareniz sol düğmesi ile tıklayın. Ardından çizim yapmak istediğiniz aksı aşağıdaki yön tuşlarını kullanarak sabitleyin ve klavyenizden dilediğiniz değeri girin. Enter tuşuna bastığınızda başlangıç noktası sizin tarafınızdan seçilmiş, yönü belli ve uzunluğu belli olan bir doğru parçası elde edersiniz. Bu yöntem döndürmeden kopyalamaya kadar bütün komutlarda çalışacaktır. Bu konuyu yazımızın ilerleyen bölümlerinde çok daha ayrıntılı olarak sizlere sunduk.

• Sağ Yön Oku: Kırmızı aks
• Sol Yön Oku: Yeşil aks
• Yukarı Yön Oku: Mavi aks
• Shift (Basılı Tutarak): Üzerinde durduğunuz aks

• Shift + Orta Düğme: Pan kısayolu
• Orta Düğme: Orbit kısayolu
• Fare Tekerleği: Zoom kısayolu

• Ctrl + Z: Son yaptığınız işlemi geri alır. Bu kombinasyonu tekrarladığınız sürece işlemi geri almaya devam eder.
• Ctrl + Y: Geri aldığınız son işlemi ileri alır yani geri alma işlemini iptal eder. Bu kombinasyonu bütün geri alma işlemlerini iptal etmek için kullanabilirsiniz.

• Ctrl + N: (New File) Yeni dosya açar
• Ctrl + O: (Open File) Kayıtlı dosyayı açar
• Ctrl + S: (Save File) Dosyayı kaydeder
• Ctrl + X: (Cut) Seçili nesneyi keser
• Ctrl + C: (Copy) Seçili nesneyi kopyalar
• Ctrl + V: (Paste) Son kesilen veya kopyalanan nesneyi yapıştırır
• Ctrl + A: (Select All) Bütün nesneleri seçer

SketchUp kısayol atama ile ilgili başka sorularınız varsa lütfen aşağıya yazmaktan çekinmeyin. Bu yazımızda hem SketchUp kısayol atama konusu ile alakalı hem de mevcutta var olan kısayollar ile alakalı olabildiğince bütün bilgileri sizlere vermeye özen gösterdim. Kısayolları kullanmak hem iş yapma hızınızı hem de kalitesini ciddi miktarda artıracaktır. Hızın artmasını anlamak tabi ki kolay ama kalite nasıl artacak diye düşünebilirsiniz.

İşlemleri daha hızlı yaptıkça daha az yorulacaksınız ve teslim süresi içerisinde tasarım bölümüne daha fazla zaman kaldığını fark edeceksiniz. Daha az yorgun ve daha fazla zamanla tasarımlarınızda daha kaliteli bir şekilde ortaya çıkmaya başlayacaktır. Aynı zamanda çizim yaparken diğer nesneleri açıp kapamak gibi olursa da olur olmazsa da olur seçeneklerde üşenmeyip tek tuşla bu işi halledeceğinizden çizimlerinizde hizalama gibi ince ayrıntılarda çok daha düzgün olarak oluşacaktır.

Son olarak kısayollar sayesinde ekranınızdaki gereksiz bir çok alet kutusunu da kaldırabileceksiniz. Bu alet kutuları kalktığında önünüzde tamamen size ait bir tual kalacak. Kısacası kısayolların faydaları anlat anlat bitmez. SketchUp kısayol atama konusunda bu yüzden bu kadar esnek davranmış ve neredeyse her bir komut için kısayol atanmasına izin veriyor. Neredeyse dememin sebebi ise bilmediğim bir komut varsa diyedir. Aslında bugüne kadar SketchUp programında kısayol atamak isteyipte atayamadığım hiç komut olmadı.

Kısayol kullanımı ile pratikleşecek olan SktechUp yeteneklerinizi daha da hızlandırmak için öğrenmeniz gereken birkaç tane daha pratik yöntemden bahsetmek istiyorum. 3D Çizim yaparken en sık kullanılması gereken pratik komutların bazıları yön aksalarını kilitleyerek işlem yapmaktır. Bu sayede yön aksını kilitleyip mesafe bilgisini girerek tam ölçekli çizim yapmak mümkündür. Bu tür yöntemleri anlatmanın en kolay yolunun alet çantasındaki aletlerin kullanımını anlatırken örneklendirme olmasından dolayı kullanım örnekleri ile konuyu anlatacağım.

Bir çizimi veya döndürme gibi bir komutu belirli bir aks üzerinde kilitli olarak yapmak isterseniz yapmanız gereken tek şey yön tuşlarına basarak hangi aksın kitlenmesini dilediğinizi seçmektir. Klavye üzerinden sağ yön tuşuna bir kere bastığınızda artık yaptığınız işlem sadece kırmızı aks üzerinde gerçekleşecektir. Aynı şekilde sol yön tuşu yeşil aksı, yukarı yön tuşu ise mavi aksı kitler. Ayrıca herhangi bir çizgi üzerinde hareket ederken klavyeden Shift tuşuna basılı tutarsanız bu seferde bu çizginin aksı kilitlenir.

Matematiksel olarak bir doğru parçasının tanımı iki şekilde yapılabilir. Bunlardan bir tanesi başlangıç ve bitiş noktalarının koordinatlarının belirlenmesi, ikincisi ise başlangıç noktasının, kürsek açısının ve uzunluğun belirlenmesidir. SketchUp üzerinde çizgi çizmek istediğinizde fare imleci ile herhangi bir noktayı tıklayıp ardından bir başka noktayı daha da tıkladığınızda bir doğru parçası elde edersiniz. Ancak bu noktaların yerleri önceden bir referans ile belirlenmemişse bu çizim tamamen göz kararı olacaktır.

İkinci yöntemde ise öncelikle başlangıç noktasını seçiyorsunuz. Bu nokta herhangi bir objeden referans alabilir. Ardından hangi yönde ilerlemek istediğinizi klavyede ki yön tuşlarını kullanarak belirliyorsunuz. En son gitmek istediğiniz mesafeyi yine klavyedeki sayıları kullanarak girip klavyeden enter tuşuna basıyorsunuz. İşte bütün bu işlemlerden sonra başlangıç noktası sizin tarafından seçilmiş, istediğiniz yön ve uzunlukta bir doğru parçanız olmuş oluyor. Ayrıca yönü referans aldığınız önceki çizimlerden almak isterseniz başlangıç noktanızı belirlerken fare imlecini referans geometri üzerinde bir süre tuttuğunuzda o geometrinin paralel aksını veya tam dik aksını da kilitleyebilirsiniz. Bunun için aksın majenta rengine gelmesini bekleyip ölçülendirmeniz gerekmektedir.

SketchUp kopyalama işlemi öncelikle diğer bir çok programlarda da olduğu edit (düzenle) menüsünden copy (kopyala) veya cut (kes) komutlarının uygulanmasının ardından yine aynı menüden paste (yapıştır) veya paste in place (yerine yapıştır) komutlarının kullanılması ile yapılabilmektedir. Burada kes ve kopyala arasındaki farktan bahsedelim. Bir objeye kes komutu uygulanıp ardından yapıştır komutu uygulanırsa o objenin yeni yerde bir kopyası oluşmaz. Objenin kendisi oraya hareket eder ve ilk konumda artık obje kalmaz. Kopya ve ardından yapıştır komutları uygulanırsa obje hem yeni yerde hem de eski yerde kalacaktır. Yani kopyalanacaktır, taşınmayacaktır.

Yapıştır ve yerine yapıştır arasındaki fark ise isimlerinden de anlaşılabilir. Yapıştır komutunu kullandığınızda obje farenizin imlecinin yanında belirir ve siz bir noktayı tıklayana kadar imleç ile beraber hareket eder. Ne zaman ki siz bir noktayı sol düğme ile tıkladınız o zaman kopya oraya yerleşir. Yerine yapıştır komutunda ise kopya nesne nereden kopyalandıysa direk oraya gider ve yapışır. Böyle bir komuta mirror (ayna) hareketini yaparken çok ihtiyaç duymaktayız.

Bu yöntemlerin haricinde çok daha pratik bir yöntem daha mevcut. Herhangi bir nesneyi move (hareket) aracı ile tutup hareket ettirmeye başladığınızda tabi ki nesnenin kendisi gelecektir ve geride bir kopyası kalmayacaktır. Ancak eğer hareket ettirirken bir kere CTRL tuşuna basarsanız bu sefer geride bir kopya kalacaktır ve farenizin imleci ile bir diğer kopya hareket edecektir. Bu işlemi yaparken bir kerede yön tuşlarından bir tanesine basarsanız aks kitlenecek ve hareket tek yönde gerçekleşecektir. Dilediğiniz kadar gidip farenizin sol düğmesi ile bir kere tıklarsanız veya klavyeden sayı girerek enter tuşuna basarsanız bir kopya oluşturmayı başarırsınız.

Bir kopya oluşturduktan sonra işleme devam edebilirsiniz. Klavyeden X tuşuna basıp ardından bir sayı girerseniz eşit mesafeyle girmiş olduğunuz sayı kadar kopya oluşturursunuz. Ya da yine klavyeden / tuşuna basıp bir sayı girerseniz ilk kopya ile ikinci kopya arasında girmiş olduğunuz sayı kadar kopya oluşturacaktır. Son olarak bu işlemi sadece move (hareket) aracı ile değil aynı zamanda rotate (döndürme) aracı ile de yapmanız mümkün. Tamamen aynı mantıkla bir nesneyi döndürürken CTRL tuşuna basarak kopyasını oluşturabilirsiniz.

Bu kadar eşsiz bir 3d çizim programı olmasına rağmen SketchUp’ta tek tuşla mirror yani ayna görüntüsü oluşturma komutu yoktur. Bu yüzden herhangi bir nesneye mirror komutu uygulatmak için bir kaç işlem yapmak gerekir. Öncelikle mirror yani ayna görüntü komutuna çok benzeyen flip along yani yerinde çevir komutundan biraz bahsedelim. Herhangi bir gurubu veya compenentı sağ tuş ile tıkladığınızda açılan menüde flip along komutunu görürsünüz. Bu komutun üzerine geldiğinizde ise sağda bir alt menü açılır ve flip along red, green ve blue seçenekleri çıkar.

Bu seçenekler SketchUp ta karteyzen koordinat sistemine ait x, y ve z eksenleri tanılamaktadır. Bu seçeneklerden herhangi birini seçtiğinizde sağ tuş ile tıkladığınız nesne yerinde o eksen etrafında aynalanır. Taklam atmaz, dönmez veya yeri değişmez. Ayna görüntüsünün oluşması tamamen aynaya baktığımızda gördüğümüz görüntünün oluşmasıdır. Takla attığında alt üste, üst alta gelir ve aslında geometri sabit kaldır. Döndürdüğümüzde sağ, sola ve sol sağa gelir ama geometri sabit kalır. Yerini değiştirdiğimizde ise yeri hariç hiç bir şey değişmez.

Aynalama komutunun işte tek tuşla yapılışı varmış diye düşünebilirsiniz ama 3d çizim programlarında yer alan mirror komutu belirlediğiniz yönde bir ayna varmışçasına çalışır. Yani yerinde döndürmez onun yerine belirlediğiniz bir yüzeyi aks kabul ederek o yüzeyin diğer tarafına da ayna görüntüsünü oluşturur. Ayna görüntüsünü SketchUp programında oluşturmanın en pratik yolu ise öncelikle nesnemisi olduğu yerde kopyalamaktır. Ardından S – Scale (Ölçeklendirme) aletini seçeriz. Hangi tarafa aynalamak istiyorsak ters istikametteki orta noktayı tıklar ve aynalamak istediğimiz yöne itmeye başlarız. Ardından klavyeden -1 yazıp enter tuşuna bastığımızda ayna görüntüsü oluşur. Ancak ilk görüntüye de ihtiyacımız vardır. Bunun için de Edit (düzenle) menüsünün altından Paste In Place (yerine yapıştır) komutunu tıklarız. Artık aynalanmış bir biçimde görüntümüz tamam demektir.

Mirror komutu simetrik nesnelerin modellenmesinde kullanılır. Mesela bir araba çiziyorsanız önden baktığınızda sağ ve sol taraflarının bire bir aynı olduğunu fark edeceksinizdir. Sağ tarafı modellemeye başlayıp bu modeli de compenent yaptığınızda ve bu compenentinde mirrorını aldığınızda sağ tarafa çizdiğiniz her ayrıntının otomatik olarak sol tarafa da işlediğini göreceksiniz.

SketchUp hakkında iki farklı sistem ile ücretsiz dersler vermeye devam ediyoruz. Bu derslerin bir kısmı SketchUp ile villa çizimi eğitim serisi diğer bir kısmı ise SketchUp pratik bilgiler bölümü. SketchUp ile ilgili yayınladığımız diğer derslere aşağıdaki özet yazılardan ulaşabilirsiniz.